Teatr Węgajty: ukryty klejnot Warmi
Pewnego mroźnego, listopadowego wieczoru 1998 roku, trio muzyków z Glasgow zwanych BestKept Sekret wjechało na ciemne, tajemnicze tereny Warmińskich lasów znajdujących się na północy Polski, zastanawiąjąc się w co się wpakowali. Drzewa odsłoniły obszar i grupa znalazła się nieopodal przeszkałconego w wiejski teatr “Węgajty” budynku farmerskiego. Kolejne kilka dni były cyklem muzycznego teatru i tańca… tak dużo tańca! Do trio należał Alistair Edwards, jeden z mózgów stojących za szkockim duetem kabaretowym “The Creative Martyrs”, byłem tam i ja. Wybrałem się z nimi, aby napisać coś o teatrze i ewentualnie podjąć się współpracy przy kilku projektach.
Teatr Wiejski “Węgajty” został założony w połowie lat 80, w Warmińskiej wsi Węgajty przez grupę kulturowych aktywistów, aktorów oraz muzyków. Wśród nich byli Wacław I Erdmute Sobaszek oraz Wolfgang i Małgorzata Niklaus. Później przyłączyli się do nich inni a grupa rozpoczęła odkrywanie tradycyjnej muzyki, tradycji ludowych oraz rytuałów. Jednakże to nie był atrakcyjny “fakelore” sponsorowany przez zespoły taneczne, był to trwały, oddalony świat wiosek całej Polski, którego często już postrzępione pozostałości, walczą o przetrwanie: górskie Łemkowskie wsie, niemieckojęzyczne mniejszości oraz starsi Ukraińscy muzycy przesiedleni w powojennym chaosie politycznym. Materiał został zebrany, tradycje i pieśni wyuczone oraz ożywione, forma teatralna zaczęła się rozwijać. Ostatecznie grupa podzieliła się na odrębne sekcje, a rodzina Niklaus rozwijała teatr schola, który koncentruje się na muzyce i dramacie średniowiecznego kościoła.
Projekt Terenowy, wciąż pracując z tradycyjnym materiałem, przeniósł się również do pracy o charakterze socjalnym, tworząc spektakle teatralne wraz z mieszkańcami lokalnego domu seniora. Wystawiali sztuki oparte na twórczości polskich autorów, między innymi Witolda Gombrowicza.
Grupa od samego początku zagłębiała się w dawne tradycje, takie jak kolędowanie z maskami, pieśniami oraz układami tanecznymi, poczęła także praktykować to w odeległych wioskach znajdujących się w okolicach Suwałek i Karpat, co robią po dziś dzień (przed pandemią). Stowarzyszenie teatralne przeprowadza regularne warszaty uczące pieśni oraz technik aktorskich, a także organizuje letnie teatry oraz festiwale artystyczne , które przyciągają indywidualnych wykonawców i artystów, aby poznać i delektować się alternatywnym podejściem do sztuki i życia.
http://teatrwegajty.art.pl/pliki/english/etresc.php
Words: Trevor Hill Translation: Daria Geleta
Węgajty Theatre: Warmia’s hidden jewel
One cold, wintry November evening in 1998, a trio of Glasgow-based actor-musicians called BestKept Sekret found themselves driving into the dark, mysterious forests of Warmia, northern Poland, wondering what on earth they had got themselves into. The trees cleared and they found themselves at the converted farm building of the Village Theatre of Węgajty. The next few days were a cycle of music theatre and dancing… so much dancing. One of the trios was Alistair Edwards, one of the brains behind the Scottish cabaret duo The Creative Martyrs, another was my good self, who went on to write about the theatre and eventually work with them on several projects.
Teatr Wiejski “Węgajty” was founded in the mid-1980s (in the Warmian village of Węgajty) by a group of cultural activists, actors and musicians. These included Wacław and Erdmute Sobaszek as well as Wolfgang and Małgorzata Niklaus . They were later joined by others and the group began to explore traditional music, folk traditions and ritual. However, this wasn’t the glitzy “fakelore” of the state-sponsored dance ensembles, this was the gritty, remote world of the villages across Poland, where the often shredded remains of old practices still cling to life: Łemko mountain villages, German-speaking minorities and elderly Ukrainian musicians, displaced in the post-war political chaos. The material was collected, traditions and songs learned and revived and a theatrical form began to develop. Eventually, the group divided into distinct sections, with the Niklauses developing the Schola theatre, which focuses on the music and drama of the Medieval Church.
Projekt Terenowy, while still working with traditional material has also moved into socially based work, creating theatrical performances with the residents of a local care home for senior citizens. They have staged plays based on works of such Polish authors as Witold Gombrowicz, amongst others.
From the beginning, the group explored old traditions, such as caroling with masks, songs and routines and began to practice these in distant villages in such areas as Suwałki and the Carpathians, something they still do to this day (prior to the pandemic). The theatre association also holds regular workshops teaching songs and actor-technique as well as a summer theatre and arts festival which draws a range of theatrical companies, individual performers and artists alike to meet and enjoy alternative approached to art and life.
http://teatrwegajty.art.pl/pliki/english/etresc.php
Words: Trevor Hill